کد مطلب:90337 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130

علما، با توجه به معانی واژه ی علم، هر فضیلتی در رتبه ی بعد از آن خواهد بود، زیرا كه علم، همه ی فضائل را زینت می دهد و راهنما و دلیل خوبی، برای تصدی به آن فضیلت می باشد، برای نمونه، فضیلتی از ایمان به خدا، برای انسان برتر و بالاتر نیست، زیرا ایمان به خداست كه قلب را روشن نموده و از آن پس، اعضا را دربست تحت فرمان پروردگار قرار می دهد. ایمان به خداست كه آدمی را حبیب و دوست خدا قرار می دهد و مانند چشمه ای جوشنده، گناهان را می شوید.

ایمان با برتری كه دارد، اگر با علم همراه نباشد، ایمانی عامیانه بیش نیست. ایمان منهای علم، برای انسان، به منزله ی نابینایی است كه در طی طریق، امكان به چاله و چاه افتادنش وجود دارد و در خطر به گرداب افتادن در گناهان و معصیتها قرار خواهد گرفت:

«یرفع الله الذین آمنوا منكم و الذین اوتوا العلم درجات.»: خداوند رتبه و منزلت شما

[صفحه 245]

مومنان و دانشمندان را بر حسب درجات بلند گردانید.

بنابراین ایمان با علم، حائز اهمیت است، زیرا كه ایمان در وجود آدمی، تحرك ایجاد می كند و علم راه وصول به مقصد را نشان می دهد. ایمان نیروپرور و علم راهنماست كه از نیروها محافظت می نماید و از هدر رفتن آنها جلوگیری می كند.

پس مقام علم و عالم از هر چیز و هر كس عالیتر می باشد و به همین علت، هدایت و رهبری قرآن، از طریق علم آغاز شده و به خواندن، یاد گرفتن و كاوش نمودن، عنایت خاصی نموده تا موقعیت و مقام علم، قبل از هر چیز، در ذهنها تمركز یابد.

در احادیث و روایات به آن حد كه از دانش و دانشمند، تمجید شده است از هیچ چیز و هیچ كس تمجید نشده و پا به پای این تعریف، آن را واجب شمرده است.

«قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: طلب العلم فریضه علی كل مسلم، الا ان الله یحب بغاه العلم»: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: طلب علم و آموختن آن، بر هر مسلمان واجب و فرض است. (مراد از مسلمان در این حدیث، ذات اسلام یافته می باشد كه شامل مرد و زن هر دو خواهد بود) سپس فرمود: آگاه باشید، خداوند طالبان علم را دوست می دارد.

این دانشمندانند كه با همت والای خود، همانند سدی محكم، مفاسد اجتماعی را جلو گرفته و با حسن بیان و رفتار پسندیده خلاء اجتماعی را پر نموده و سعادت جامعه را تضمین می كنند.

در مثال: علم و نور را در كنار هم گذارده و گفته اند: «النور ظاهر بنفسه مظهر لغیره»: نور در ذات خود روشن و روشنی بخش برای غیر است، علم نیز چنین است، زیرا خود فضیلت است و فضیلتها را نیز، به ثمر می رساند. خداوند در ترفیع مقام دانشمندان، می فرماید:

«انما یخشی الله من عباده العلماء.»: از بندگان خدا، تنها دانایانند كه از او می ترسند. شرط اساسی خشیت الهی، علم و معرفت خواهد بود، بنابراین، هر كس خدا را

[صفحه 246]

بهتر بشناسد و به صفات جمال و جلال او آگاه تر باشد، خشیت او زیادتر است.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: از همه ی شما به خدا خائف تر، منم، چونكه او را از شما بهتر می شناسم. گفته اند مراد از علما، در آیه ی كریمه ی ائمه ی معصومین علیهم السلام می باشند.

نكته ای كه در اینجا لازم به ذكر است اینكه، آن همه مقام و رتبه ای كه برای عالم، منظور شده، در صورتی است كه در رابطه ی عمل و در راستای رضای خدا قرار گیرد و نجات خود و خلق الله را از گرداب گناه عهده دار باشد وگرنه علمی كه بر اساس دنیاطلبی و مقام خواهی، پایه ریزی شده باشد، ارزش، پاداش و بهره ای نخواهد داشت و تنها وسیله و ابزاری، برای به دست آوردن زخارف دنیا خواهد بود. این چنین علمی را در حقیقت نمی توان علم نامید، بلكه دام صیادی است كه در روایت به حجاب دل معرفی و عالمانی این چنین را، «قطاع الطریق» نام نهاده است.

«و قال صلی الله علیه و آله و سلم اوحی الله الی داود علیه السلام: «لا تجعل بینی و بینك عالما مفتونا بالدنیا، فیصدك عن طریق محبتی، فان اولئك قطاع طریق عبادی المریدین، ان ادنی ما انا صانع بهم ان انزع حلاوه مناجاتی عن قلوبهم.: پیامبر فرمود: خداوند متعال به داود علیه السلام وحی فرستاد: «كه بین من و خود عالمی كه فریفته ی دنیا باشد قرار مده (یعنی او واسطه ی معرفی من به تو نباشد) زیرا كه او فریفته ی دنیاست و تو را هم به سوی دنیا می كشاند و راه محبت من از تو قطع می كند، بی گمان این عالمان دنیاپرست راهزنان بندگانی كه خواهان من هستند می باشند و كمتر عقوبتی كه آنها را به آن گرفتار می كنم، این است كه حلاوت و شیرینی مناجاتم را از دل آنها بیرون می كنم».

[صفحه 247]

صفحه 245، 246، 247.